Wegetarianizm, i filozofia życia się z nim wiążąca, stanowią obecnie bardzo popularny sposób odżywiania, jak i styl życia. Szczególnie młode osoby decydują się na ten sposób żywienia, widząc w tym lekarstwo na coraz bardziej powszechne choroby cywilizacyjne. Ten sposób jedzenia stosują zarówno osoby troszczące się o swoje zdrowie, jak i te, którym zależy na ochronie środowiska. Dieta oparta na roślinach posiada wiele korzyści. Pojawia się jednak wiele głosów krytycznych, które mówią o wadach takiego sposobu żywienia. Artykuł przedstawia argumenty za, jak i przeciw diecie bezmięsnej, żeby pomóc w świadomym wyborze i odpowiedzieć na pytanie, czy warto zrezygnować z mięsa w codziennej diecie.
Co to jest wegetarianizm?
Na czym polega dieta bezmięsna? Jakie są jego założenia i czy dla każdego z nas może stać się przepisem na życie?
Pierwszy raz słowo to użyte zostało w roku 1842 przez założycieli Brytyjskiego Towarzystwa Wegetariańskiego. „Vegetalibis” to z łaciny „roślinny”, natomiast „vegetare” oznacza „rozwijać się, rosnąć”. Warto dodać, że pierwotne znaczenie nie wiązało się z dietą składającą się z owoców i warzyw, lecz z ogólnie zrównoważonym sposobem życia.
„Wegetarianizm to rodzaj diety charakteryzujący się ograniczeniem się wyłącznie do pokarmów pochodzenia roślinnego, których źródłem są rośliny zbożowe, okopowe, strączkowe i oleiste, oraz do warzyw, owoców, orzechów i grzybów”1.
Wegetarianie nie jedzą ani nie stosują produktów, które pochodzą z uboju zwierząt: mięsa, żelatyny, futer, skóry. Rodzajów wegetarianizmu jest kilka, jak choćby laktoowowegetarianizm (owolaktarianizm), weganizm czy witarianizm. Niektóre z nich dopuszczają uzupełnianie posiłków w produkty mleczne, jaja a nawet w ryby czy drób.
Dieta wegetariańska – zalety
Korzyści wynikających z korzystania z diety wegetariańskiej istnieje bardzo wiele. Możemy wymienić między innymi główne kategorie tych zalet, jak zdrowotne, ekonomiczne czy ekologiczne. To właśnie za nimi opowiadają się zwolennicy tego sposobu żywienia.
Również wyznawcy buddyzmu, hinduizmu czy taoizmu zgodnie ze swoją religią rezygnują ze spożywania zwierząt. Dieta wegetariańskiej stanowi zatem swego rodzaju manifestację filozofii życiowej sprzeciwiająca się stosowaniu przemocy, a niekiedy też kierująca się względami etycznymi. Niegodzenie się z sytuacją zwierząt wykorzystywanych w hodowli to bojkot producentów, którzy na krzywdzie bezbronnych chcą się wzbogacić.
Mówiąc o zaletach związanych ze zdrowiem trzeba wymienić kilka elementów:
- niska wartość energetyczna pożywienia,
- zwiększony udział NNKT,
- mała zawartość cholesterolu,
- zwiększona ilość witaminy C,
- większa zawartość węglowodanów złożonych oraz błonnika pokarmowego,
- ograniczona zawartość tłuszczu i nasyconych kwasów tłuszczowych.
Wszystko to sprawia, że wegetarianie to najczęściej ludzie pełni życia, wśród których otyłość jest rzadkością. Choroby cywilizacyjne, takie jak rak jelita grubego, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, spowodowane są głównie przez nadmierne spożywanie tłuszczów i węglowodanów.
Aby im zapobiec należy jeść produkty zawierające nienasycone kwasy tłuszczowe oraz błonnik i skrobię, których pod dostatkiem jest w diecie pozbawionej mięsa.
Dieta wegetariańska – wady
Co z wadami takiego sposobu odżywiania? Otóż brak w diecie produktów pochodzenia zwierzęcego powoduje:
- niską wartość biologiczną białka lub jego niedostateczną ilość,
- deficyt witaminy B12 i D,
- niedostateczną dawkę cynku, żelaza i wapnia
- obniżoną strawność składników odżywczych.
Według najnowszych badań, białko powinno pokrywać 10-15% naszego zapotrzebowania energetycznego, a u osób niejedzących mięsa jest to praktycznie niemożliwe. Problem jest także z aminokwasami, a raczej z ich jakością, ponieważ skład pokarmów roślinnych nie pokrywa w pełni potrzeb ludzkiego organizmu. Tylko odpowiednie łączenie produktów może to zmienić.
Dla kogo dieta wegetariańska może okazać się niewskazana?
Kto powinien wystrzegać się diety wegetariańskiej? Z pewnością osoby ciężko pracujące, sportowcy, kobiety w ciąży oraz dzieci i młodzież. Niedożywienie białkowe może być bowiem przyczyną upośledzenia rozwoju fizycznego i umysłowego. Wśród wegetarian częściej spotyka się neuropatie, zaburzenia miesiączkowania, niedokrwistość czy krzywicę i to może być również przestrogą dla chcących przejść na ten sposób żywienia.
Jeść mięso czy nie?
Jeść zatem mięso czy się go kategorycznie wystrzegać? Istnieją dowody wskazujące na zmniejszoną śmiertelność oraz zachorowalność na raka osób, które go nie jedzą. Jednak warto uświadomić sobie, że wegetarianizm to styl życia, zmniejszona otyłość, niepalenie papierosów oraz często większa dbałość o siebie i środowisko. Kluczem do sukcesu pozostaje staranność w dobieraniu pokarmu oraz mądre korzystanie z tego, co daje nam natura.
Zalety i wady – wybierz to, co będzie dla Ciebie najlepsze
Wegetarianizm stanowi taki sposób odżywiania, a nawet swego rodzaju styl życia, który może przynieść wiele korzyści zdrowotnych i ekologicznych. Jednak – jak się okazuje – niekoniecznie będzie odpowiedni dla każdego. Warto dokładnie rozważyć zarówno zalety, jak i wady, jakie niesie ze sobą dieta oparta na roślinach.
Najważniejsza pozostałe świadomość własnych potrzeb oraz właściwe przygotowywanie posiłków, które powinny zapewnić organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Tak czy owak nasza dieta powinna pozostać zrównoważona i dostosowana do indywidualnych potrzeb, co zapewni nam zdrowie i dobre samopoczucie na dłuższą metę.
1 J.Fiedurek, Rola żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka, Lublin 2007, s.117
Autor: Katarzyna Marusiak
