Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) twierdzą, że amerykański styl żywienia odpowiada za ponad połowę zachorowań na raka. Do sposobu od odżywiania należy kuchnia bogata w cukier, sól, tłuszcze, konserwanty i żywność wysoko przetworzoną. W Polsce staje się ona z roku na rok coraz bardziej popularna i spotykana głównie w barach szybkiej obsługi. Na szczęście jednak trend do zdrowego stylu życia i zdrowej diety również nabiera sił w naszym kraju. A jedną z tych zdrowych kuchni jest kuchnia indyjska stosującą przyprawę, określaną jako kurkuma, którą szerzej omawiamy w poniższym tekście.
Kuchnia hinduska
Na szczęście na świecie istnieje tyle sposobów odżywiania, ile państw, regionów oraz miast, i nie wszystkie z nich mają tak niekorzystny wpływ na nasze zdrowie jak tak zwany amerykański styl żywienia. Do takiej kuchni należy kuchnia hinduska. Badania pokazują*, że zachorowalność na raka wśród Hindusów jest o wiele mniejsza niż w krajach zachodnich. Dla przykładu na raka płuc chorują 8 razy rzadziej (mimo, że palą dużo papierosów!), 9 razy rzadziej na raka okrężnicy, 5 razy rzadziej na raka piersi i 10 razy rzadziej na raka nerek.
Curry i kurkuma przyprawy kuchni indyjskiej
Odporność tę uzyskują dzięki temu, że prawie nie jedzą mięsa i w swojej kuchni stosują mnóstwo antynowotworowych przypraw. Jedną z nich stanowi curry, mieszanka sproszkowanych przypraw dodawana do prawie każdej indyjskiej potrawy, nadająca jej specyficzny smak i wspaniały, wyrazisty kolor. Do jednego z najważniejszych składników curry należy oczywiście kurkuma.
Ze względu na swoje właściwości zdrowotne curry należy do jednych z najzdrowszych przypraw kuchni azjatyckiej. Posiada działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne i antybakteryjne oraz wspomaga zdrowe i skuteczne odchudzanie. Poza tym poprawia perystaltykę jelit i przemianę materii. Dodawanie jej do potraw polepsza trawienie i tym samym może się przyczynić do utraty kilku zbędnych kilogramów. Do tego curry ma również działanie kancerogenne, a więc hamuje rozwój komórek nowotworowych.
Za tą właściwość odpowiedzialna jest kurkuma. Ta roślina to ostryż długi – bylina z rodziny imbirowatych – zwana także szafranicą, szafranem indyjskim, żółcieniem, czy po prostu curcumą. Ta roślina występuje najczęściej w krajach Azji i krajach Bliskiego Wschodu. Osiąga do 100 cm wysokości. Jest tam powszechnie znana i stosowana głównie w celach leczniczych oraz jako przyprawa i barwnik do potraw. Ma charakterystyczny żółty kolor i nietypowy dla naszej kuchni smak.
Właściwości lecznicze kurkumy, czyli dlaczego ostryż jest tak wyjątkowy?
Curcuma słynie ze swoich właściwości cytotoksycznych, inaczej mówiąc działa toksycznie na komórki rakowe. Najnowsze badania pokazują, że kurkumina (składnik curcumy) nie dość, że niszczy komórki nowotworowe, to „wysyła” sygnał, który rozpoczyna proces samotrawienia się raka (rak walczy sam ze sobą!). Inne wyniki badań mówią, iż może ona chronić przed czerniakiem (rak skóry).
Ponadto oczyszcza krew i posiada działanie przeciwzapalne. Ta przyprawa stanowi idealny dodatek do dań wysokobiałkowych (mięsnych), gdyż sprzyja trawieniu białek i zapobiega tworzeniu się toksyn w organizmie człowieka. Dobrze działa na wzdęcia, wspomaga pracę wątroby. Wpływa korzystnie na powstawanie soków trawiennych i żółci.
Jak stosować ostryż jako przyprawę?
Przyprawę tę dodajemy na początku gotowania. W kuchni hinduskiej najczęściej używana jest do potraw z ryżu i warzyw (szczególnie fasoli) oraz do domowych wypieków. Można stosować ją do barwienia jaj na twardo, omletów, sosów, sałatek, ryżu, zup kremowych, krabów, ostryg i mięczaków. Dodana w niewielkiej ilości ma łagodny smak i zapach (w dużych ilościach nadaje potrawie intensywny smak – lepiej dodać jej mniej, niż przesadzić z ilością). Wystarczy 1/8 do 1/4 łyżeczki kurkumy na cztery porcje jajecznicy, omleta, warzyw, zupy czy ryżu.
Jednak tę hinduską przyprawę należy koniecznie zmieszać z papryką lub pieprzem, ponieważ tej przyprawy jako takiej organizm samej nie jest w stanie przyswoić. Natomiast w połączeniu z papryką jej wchłanianie zwiększa się 2000 razy! Może zostać również rozpuszczona w oliwie z oliwek (ewentualnie w oleju rzepakowym lub siemieniu lnianym).
Jak kupować i przechowywać ostryż?
Szafran indyjski jako przyprawę warto kupować osobno, gdyż w mieszance curry jest jej tylko 20%. Tego typu przyprawy charakteryzują się dużą wrażliwością na wilgoć i światło, dlatego powinno się ją przechowywać w zaciemnionym miejscu (np. w szafie) w szczelnie zamkniętych pojemnikach.
Warto dodać, że większość przypraw stosowanych w kuchni hinduskiej pomaga w dolegliwościach żołądkowych i reguluje przemianę materii. Do tych przypraw należą: kolendra, kmin, cynamon, kardamon, imbir, koper włoski, czy asafetyda (wszystkie można dostać w sklepach z produktami z całego świata). A cynamon i imbir mają silne właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne.
Dlatego warto sięgać po mniej lub bardziej egzotyczne dodatki do dań i potraw. Jeśli tylko urozmaicą naszą dietę, a do tego będą smaczne i pożyteczne dla naszego zdrowia, dlaczego z nich nie korzystać?
Autor: Natalia Knap
* Dane pochodzą z 2013 r., kiedy pierwotnie został opublikowany niniejszy artykuł.
