Odpowiedni poziom witaminy D jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niestety wiele osób cierpi na jej niedobory, które mogą prowadzić do wielu poważnych chorób. Najlepszym rozwiązaniem w tym wypadku jest suplementacja, jednak powinno przeprowadzać się ją pod kontrolą lekarza, ponieważ tę witaminę można łatwo przedawkować. Jednak na początku należy zastanowić się czym dokładnie jest witamina D…
Co to jest witamina D?
W skład tego elementu wchodzą dwa związki, które należą do steroidów: cholekacyferol (witamina D3) i ergokalcyferol (witamina D2). Omawiany mikroelement należy do grupy rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) i może zostać zmagazynowany w organizmie.
Cholekacyferol i ergokalcyferol odpowiadają za kontrolowanie zwapniania kości poprzez zwiększenie wchłaniania wapnia w jelitach. Przy prawidłowej ilości witaminy D w organizmie około 30% wapnia zostaje wchłonięte do organizmu, natomiast przy niedoborze tego czynnika – może to być jedynie 10%.
Dlaczego nazywaną jest słoneczną witaminą?
Cholekacyferol możemy znaleźć w nabiale i w rybach, natomiast ergokalcyferol obecny jest w warzywach. Jednak w praktyce związki te są syntezowane pod powierzchnią skóry na skutek reakcji fotochemicznej prekursora: 7-dehydrocholesterolu i ergosterolu. Dlatego właśnie przyjęło się nazywanie tego rodzaju witaminy „witaminą słoneczną”.
Niedobór witaminy D
Prawidłowy poziom omawianego elementu pomaga w utrzymaniu zdrowych kości i zębów, wpływa też korzystnie na układ odpornościowy, układ krążenia oraz wspomaga odchudzanie. Głównym skutkiem niedoboru witaminy D jest krzywica u dzieci, a u dorosłych osteoporoza i rozmiękanie kości. Niedobór witaminy D prowadzi również do paradontozy, wypadania włosów oraz łamliwości paznokci.
Wśród objawów niedoboru tej witaminy możemy wymienić: przewlekłe zmęczenie, choroby przyzębia, bóle mięśni i kości, zaburzenia apetytu, bezsenność. Objawem niedoboru tego elementu u małych dzieci jest opóźnienie zarastania ciemiączka, zbyt płaska główka z tyłu czy tzw. żabi brzuszek, wynikający ze słabości mięśni brzucha i krzywicy żeber.
Nadmiar witaminy D
Nadmierne spożycie tej substancji może prowadzić do hiperwitaminozy. Przedawkowanie skutkuje nadmiernym uwalnianiem wapnia z kości, który odkłada się w tkankach, np. w sercu, nerkach, skórze czy płucach prowadząc do ich zwapnienia. Może to powodować problemu z układem krążenia i układem nerwowym, zwiększa też prawdopodobieństwo występowania chorób układu moczowego.
Do objawów nadmiaru tego elementu należą między innymi:
- nudności,
- biegunka,
- wymioty,
- brak apetytu,
- osłabienie,
- zwiększone pragnienie,
- wydzielanie moczu,
- nadmierne pocenie.
Ze względu na możliwość przedawkowania, omawiany składnik rzadko jest stosowana w kosmetykach. Czasami możemy znaleźć go preparatach przeciwko łysieniu, paradontozie, łojotokowi oraz łamliwości paznokci.
Produkty bogate w witaminę D
Omawiany element pozostaje niezwykle ważny dla zdrowych kości oraz układu odpornościowego człowieka. Możemy uzupełnić go także poprzez odpowiednią dietę. I tak, znajdujemy go w wielu produktach spożywczych, wśród których możemy wymienić:
- Tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela, sardynki i tuńczyk należą do świetnych źródeł tego składnika.
- Tran, czyli olej z wątroby dorsza.
- Do innych bogatych źródeł zaliczamy wątrobę – wołową i drobiową.
- Jajka – zwłaszcza żółtka.
- Niektóre gatunki grzybów eksponowanych na promieniowanie UV.
- Produkty nabiałowe, takie jak mleko, jogurt i ser.
W okresie jesienno-zimowych, kiedy mamy do czynienia z niskim nasłonecznieniem warto rozważyć suplementację w celu utrzymania odpowiedniego poziomu tej witaminy w organizmie. Natomiast włączenie wyżej wymienionych produktów w codzienną dietę może pomóc w zapewnieniu zdrowia i dobrej kondycji, szczególnie właśnie w miesiącach zimowych lub przy ograniczonym dostępie do światła słonecznego.
Czy stosowanie filtrów przyczynia się do obniżenia poziomu tej witaminy w organizmie?
Filtr to substancja chemiczna, która ma za zadanie chronić naszą skórę przed promieniowaniem UV. Może odbywać się to poprzez absorpcję, czyli pochłanianie promieniowania ultrafioletowego lub na zasadzie odbijania promieniowania. Filtry chemiczne wykorzystują pierwszy sposób, natomiast filtry fizyczne działają jak lustra.
Najnowsze badania donoszą, że stosowanie kosmetyków z filtrami nie przyczynia się do obniżenia poziomu tego elementu w organizmie, a zatem nie podwyższa ryzyka wystąpienia krzywicy u dzieci, bądź osteoporozy u dorosłych. Brytyjscy naukowcy przeprowadzili eksperyment, w którym grupa ludzi spędzała wakacje na Teneryfie. Każdej osobie na początku zmierzono poziom tej witaminy. Pomiary przeprowadzano również w trakcie badania. Część osób stosowała 2 mg kremu z filtrem na każdy centymetr skóry, pozostała grupa – dowolną ilość. Niezależnie od ilości stosowanego kosmetyku, u każdej z osób nastąpił wzrost poziomu tego czynnika w organizmie.
Nie lekceważ znaczenia tego elementu w organizmie!
Podsumowując, omawiany składnik pełni bardzo ważną rolę w utrzymaniu zdrowia kości i układu odpornościowego. Trzeba dbać o jego odpowiedni poziom, spożywając produkty bogate w ten mikroelement, takie jak tłuste ryby, wątroba, jajka, wzbogacone produkty nabiałowe oraz grzyby. W okresach mniejszego nasłonecznienia warto rozważyć suplementację.
Należy także mieć na uwadze, że zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy D mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Dlatego warto konsultować się z lekarzem w przypadku podjęcia decyzji o ewentualnej suplementacji i zmian w codziennej diecie.
