Zioło przez jednych traktowane jako uciążliwy chwast, przez innych jako roślina lecznicza. Znany jest także pod nazwami: krzemionka, jedlinka, jodełka, chwoszcz, strzępka czy koński ogon.
Występuje powszechnie na półkuli północnej, na glebach glinianych i piaszczystych, na polach uprawnych, łąkach, w rowach, przy drogach.
Jego nazwa pochodzi od charakterystycznego skrzypienia podczas zrywania zioła.
Jak wygląda skrzyp?
Skrzyp jest niewielką byliną o głębokich pędach podziemnych, przypominającą małą choinkę o zielono-brunatnej barwie. W dotyku jest dość szorstki, bez konkretnego zapachu i smaku.
Co w nim znajdziemy?
Wśród składników skrzypu znajdziemy między innymi krzemionkę, flawonoidy, saponiny, sole mineralne czy kwasy organiczne (jabłkowy, szczawiowy).
Skrzyp jako surowiec zielarski
Do celów leczniczych stosuje się ziele skrzypu pochodzące ze zbiorów ze stanu naturalnego. Okres zbioru przypada najczęściej na miesiące czerwiec – sierpień. Należy wybierać rośliny jasnozielone, bez żadnych ciemnych plam, ucinając je ok. 7-8 cm nad ziemią. Skrzyp suszymy w lekko podwyższonej temperaturze (nie wyższej niż 40 stopni), bez dostępu światła, pamiętając, że po wysuszeniu jest delikatny i kruchy.
Skrzyp – właściwości zdrowotne
Ziele skrzypu ma właściwości moczopędne, działa również rozkurczowo na drogi żółciowe i moczowe. Jest zalecany wspomagająco przy łagodnych chorobach dróg moczowych, zatrzymywaniu wody w organizmie, obrzękach, krwiomoczu czy kamieniach w pęcherzu. Istotny jest fakt, że skrzyp, działając moczopędnie, nie wypłukuje przy tym z organizmu wartościowych elektrolitów.
Skrzyp działa wzmacniająco na kości, skutecznie wspierając leczenie osteoporozy i sprzyjając szybszemu zrastaniu się kości.
Uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, poprawia ich elastyczność, zapobiega powstawaniu zmian miażdżycowych.
Wzmacnia włosy, paznokcie, przeciwdziała wypadaniu i przetłuszczaniu się włosów, jest stosowany przy problemach z trądzikiem i przetłuszczającą się skórą, zapobiega nadmiernemu poceniu się stóp.
Skrzyp polny jest często polecany osobom starszym, pomaga im w przyspieszeniu przemiany materii, poprawia funkcjonowanie układu hormonalnego i uzupełnia często występujące w tym wieku niedobory krzemu.
Stosowany zewnętrznie wspomaga gojenie się ran, poprawia stan skóry, włosów i paznokci. Ma korzystne działanie przy oparzeniach, stanach zapalnych skóry, łuszczycy, jest polecany dla cery naczyniowej.
Jak stosować skrzyp?
Skrzyp możemy stosować w postaci naparów, odwarów, nalewek, kapsułek, dodatku do kąpieli, płukanek, okładów czy nacierań.
Aby przygotować prosty napój należy zalać szklanką wrzątku łyżkę ziela skrzypu i gotować 20 minut na małym ogniu. Pić po pół szklanki wywaru 3 razy dziennie.
Skrzyp – na co uważać?
Na skrzyp powinny uważać kobiety w ciąży i karmiące piersią, małe dzieci oraz osoby cierpiące na choroby serca i nerek.
Długotrwałe stosowanie skrzypu polnego może powodować wystąpienie niedoborów witaminy B1.
Przy zbiorach warto zwrócić uwagę na gatunek skrzypu, żeby nie pomylić go z występującym w naszym kraju trującym skrzypem błotnym, o podobnym wyglądzie. Przy zbiorze trzymajmy się daleko od podmokłych terenów, gdzie najczęściej występuje skrzyp błotny.
Kilka inspiracji – skrzyp w herbatkach i kąpielach
Herbatka moczopędna
Wymieszać dokładnie 30g liści brzozy, 20g ziela skrzypu polnego, 20g korzeni żywokostu, 10g ziela krwawnika, 10g korzenia lukrecji, 10g nawłoci pospolitej. Dwie łyżki mieszanki zalać 1 litrem wody i gotować ok. 15 minut. Pić 1-3 razy dziennie.
Kąpiel ze skrzypu przy chorobach stawów
Ziele skrzypu (100g świeżego lub 200g suszonego) zalać wieczorem zimną wodą, rano podgrzać, przecedzić i dolać do kąpieli. Kąpiel powinna trwać ok. 20 minut.
Przepisy pochodzą z książki „Ziołowe ABC” dr Jadwigi Górnickiej
Skrzyp na wzmocnienie paznokci
2 łyżki suszonego ziela skrzypu mieszamy z ½ szklanki oliwy z oliwek i ogrzewamy przez 30 minut w kąpieli wodnej. Po przestudzeniu i odcedzeniu, moczymy w płynie paznokcie przez ok. 15 minut.
