Piękne drzewa tej rośliny wzbogacają jesienny krajobraz i cieszą oko, kiedy dni stają się coraz krótsze. Oprócz swoich walorów estetycznych jarzębina pospolita posiada również parę innych zalet – mało kto wie, że może ona okazać się także korzystna dla naszego zdrowia.
Co to jest jarzębina pospolita i gdzie rośnie?
To drzewo o czerwonych owocach dojrzewających jesienią stanowi roślinę o wyjątkowych walorach dekoracyjnych. Liście używa się często do sporządzania kolorowych, jesiennych bukietów, a czerwone owoce stanowią częsty element dziewczęcych korali. Znana również pod nazwą jarząb zwyczajny czy pospolity, a z łaciny jako Sorbus aucuparia.
Jarząb pospolity rośnie w Europie i południowo – zachodniej Azji, w lasach, na poboczach, przy drogach i w parkach. Często jest również sadzony w ogrodach, jako roślina ozdobna.
Sorbus aucuparia to jednak nie tylko piękna roślina dekoracyjna, ma ona równie dużo właściwości zdrowotnych, które od lat stosowane są w medycynie ludowej.
Jak wygląda jarzębina?
Jarząb zwyczajny jest drzewem z czerwonymi owocami, jednak czasami bywa nazywany krzewem. Należy do rodziny różowatych, który może osiągać wysokość 15 metrów. Charakteryzuje się gładką i jasną korą oraz pierzastymi, podzielonymi liśćmi o ząbkowanych brzegach. Ma duże kwiatostany niewielkich biało – kremowych kwiatków i owoce w formie czerwonych korali, lekko gorzkawe w smaku.
Drzewo kwitnie w maju, a w okresie sierpień – wrzesień dojrzewają jej owoce, które mogą utrzymywać się na drzewie do okresu zimowego.
Co w niej znajdziemy?
Okrągłe, koralowe czerwone owoce tej rośliny są bogate w witaminę C oraz beta-karoten. Zawierają również potas, sód, magnez, miedź, witaminy z gruby B, PP i K. Co więcej – są źródłem kwasów organicznych. Tak bogaty skład tej rośliny sprawia, że jest wykorzystywana w medycynie ludowej od wieków.
Sorbus aucuparia jako surowiec zielarski
W celach leczniczych stosuje się głównie owoce jarzębiny, czasem, bardzo rzadko stosuje się również kwiaty.
Owoce najlepiej zbierać w sporej odległości od terenów przemysłowych, poza miastem. Wybierajmy owoce całkowicie dojrzałe (ale nie przejrzałe), czerwone, w okresie wrzesień – październik, najlepiej po pierwszych przymrozkach, gdyż są wtedy mniej gorzkie.
Po zerwaniu owoców z drzewa suszy się je, rozkładając cienką warstwą, w podwyższonej temperaturze (najlepiej około 40 stopni). Po wysuszeniu można oczyścić ją z liści.
Czy jarzębina jest jadalna?
Surowe czerwone owoce tego drzewa nie nadają się do bezpośredniego spożycia. Muszą one zostać wcześniej poddana obróbce termicznej.
Jarzębina – właściwości zdrowotne
Jagody tego drzewa posiadają korzystny wpływ na pracę układu pokarmowego. Wykorzystuje się je w przypadkach schorzeń wątroby i woreczka żółciowego, przy nieżycie jelit i uporczywych biegunkach. Pomagają również przy zaparciach i wzdęciach.
Dzięki zawartości witaminy C jest jarząb zwyczajny jest także polecany przy obniżonej odporności i dla wzmocnienia, szczególnie w okresie wiosennym i jesiennym. Wspomoże leczenie przeziębienia oraz wszelkich infekcji, przede wszystkim infekcji układu moczowego (w tym kamicy nerkowej i pęcherzowej), gdyż dezynfekuje drogi moczowe. Posiada działanie przeciwzapalne i moczopędne.
Przetwory z kwiatów i owoców mają również właściwości przeciwmiażdżycowe, wzmacniają serce i układ krążenia.
Jarząb zwyczajny na serce, krążenie i trawienie
Przy zaburzeniach pracy serca czerwone jagody tej rośliny również przyjdą nam z pomocą. Ich regularnie stosowana pomaga wzmocnić serce, naczynia krwionośne, jak i uregulować krążenie w całym organizmie. Ma to związek z wachlarzem drogocennych substancji odżywczych obecnych w tej roślinie, a przede wszystkim z flawonoidami.
Czerwone owoce tego drzewa pomagają w problemach z krążeniem i trawieniem. Stany zapalne żołądka, dwunastnicy, jelita cienkiego – wszystkie te dolegliwości możemy złagodzić, a nawet “zgubić” regularnie jedząc jarzębinę.
Przy nadciśnieniu, cukrzycy i miażdżycy jarzębowe jagody również mają swoje zastosowanie. Poleca się je przy długotrwałej biegunce, zaparciach, anemii i awitaminozie (ze względu na to, że jest prawdziwą bombą witaminową). Ich spożywanie przyspiesza gojenie się ran, wzmacnia naszą odporność, poprawia kondycję skóry.
Co zrobić z jarzębiny?
Czerwone owoce możemy spożywać w postaci naparów, soków, powideł, nalewek, syropów czy wywarów. Czerwone owoce stanowią też składnik wielu mieszanek ziołowych.
Aby sporządzić prosty napar, wzmacniający pracę serca, należy zalać 2 łyżeczki suszonych owoców dwoma szklankami wody i gotować na małym ogniu przez 30 minut. Po tym czasie odcedzić i pić 3 razy dziennie po pół szklanki.
Czy jarzębina jest trująca? Jak ją przygotować?
Jeżeli chcemy wspomóc swoje zdrowie owocami tego drzewa musimy pamiętać, że absolutnie nie należy spożywać uch na surowo, gdyż nie przyrządzonej posiadają toksyczny kwas parasorbinowy. Spożywanie kwasu parasorbinowego powoduje wymioty oraz biegunki, a nawet może doprowadzi do uszkodzenia nerek. By pozbyć się tego składnika wystarczy włożyć czerwone jagody tego drzewa na kilka minut do wrzątku. Warto też zbierać je po przymrozkach – są one wtedy mniej gorzkie.
Kobiety w ciąży oraz osoby cierpiące na schorzenia nerek i ostre stany zapalne przewodu pokarmowego, przed spożyciem tego surowca leczniczego powinny zasięgnąć porady lekarskiej.
Przepisy – nalewki, soki i przetwory z Sorbus aucuparia
Sok z owoców
2 kg oczyszczonych, umytych i odgoryczonych owoców Sorbus aucuparia zalać 2l wody i gotować do miękkości. Przetrzeć przez sito i wycisnąć sok. Przelać go do słoików i zapasteryzować.
Przepis pochodzi z książki „Apteczka domowa”
Napar z owoców jarzęba zwyczajnego przy biegunce
Suszone czerwone owoce dokładnie rozdrobnić i zalać 1,5 szklanki letniej wody. Zagotować i gotować na małym ogniu przez 5 minut, po tym czasie ostudzić i odcedzić. Pić 2-3 razy w ciągu dnia w porcjach.
Maseczka na poszarzałą cerę
Garść świeżych owoców Sorbus aucuparia (świeże owoce można stosować jedynie zewnętrznie) rozgnieść na papkę i wymieszać z łyżką oliwy z oliwek. Rozsmarować na twarzy i zostawić na 15 minut. Po tym czasie zmyć wodą lub tonikiem.
Przepis pochodzi z książki „Lecznicza moc natury”
Podsumowanie znaczenia jarzębu pospolitego
Jarząb zwyczajny należy do niezwykłych roślin. Posiada bardzo wiele korzyści zdrowotnych i działa pozytywnie na różne narządów naszego organizmu. Wspiera odporność, pomaga w problemach trawiennych, reguluje krążenie i pracę serca, działa pozytywnie na układ moczowy. Czerwone owoce mają bardzo mnóstwo prozdrowotnych właściwości do zaoferowania jako część medycyny naturalnej. Dzięki swoim właściwościom zasługują na stałe miejsce w diecie osób dbających o zdrowie. Jagody tej rośliny to nie tylko ozdoba jesiennych krajobrazów, ale również cenny surowiec zielarski, który trzeba docenić i wprowadzić do naszego jadłospisu.
