Roślina, znana także pod nazwami macierzanki piaskowej, macierzanki pospolitej, czomberku czy tymianku wąskolistnego, pochodzi z Egiptu, lecz obecnie spotkać ją można w całej Europie, Azji i Ameryce Północnej.
W starożytnym Egipcie używano jej jako preparatu chroniącego przed ukąszeniami skorpionów i węży, a także do balsamowania zwłok. W Polsce używa się jej do plecienia wianków na dzień Matki Boskiej Zielnej.
Znaleźć ją można na skrajach lasów, w rowach, przy drogach, na suchych łąkach, polanach i pastwiskach.
Jak wygląda macierzanka
Jest rośliną wieloletnią, spokrewnioną z tymiankiem. Lubi ciepłe, nasłonecznione miejsca, a jej czas kwitnienia to czerwiec – wrzesień.
Jest niewielką krzewinką, która może osiągać 10-30 cm wysokości. Ma długie, płożące łodygi i drobne, lancetowate liście. Na końcach łodyg znajdują się różowo-fioletowe kwiaty, zebrane w kwiatostany, o silnym, charakterystycznym zapachu.
Co w niej znajdziemy?
W jej składzie znaleźć możemy flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, saponiny, substancje goryczkowe i sole mineralne, a przed wszystkim olejek eteryczny, któremu zawdzięcza swój piękny zapach.
Macierzanka jako surowiec zielarski
W celach leczniczych stosuje się całe ziele macierzanki, czyli jej kwitnące pędy. Należy je zbierać na początku kwitnienia, w pogodne dni, już po obeschnięciu rosy. Ulistnione pędy ścinamy, a następnie obcinamy zdrewniałe końcówki.
Zebrane pędy suszymy w warunkach naturalnych, rozkładając je na płasko cienką warstwą, w cienistym i przewiewnym miejscu.
Macierzanka – właściwości zdrowotne
Jest rośliną o silnym działaniu wykrztuśnym, poprawia wydzielanie śluzu, łagodzi męczący, suchy kaszel. Jest pomocna w chorobach oskrzeli, ma działanie antybakteryjne, ułatwia także oczyszczenie dróg oddechowych z pyłów oraz działa na nie odkażająco.
Jest dobrym środkiem na dolegliwości układu pokarmowego, pobudza wydzielanie soków trawiennych, przeciwdziała wzdęciom i zaparciom, jest także stosowana przy bólach brzucha, niestrawności i braku apetytu.
Herbatka z macierzanki zmniejszy także bóle miesiączkowe, działając rozkurczowo i rozluźniająco. Bywa również stosowana przy bólach głowy, migrenach, a dzięki swojemu działaniu przeciwzapalnemu także w przeziębieniach.
Napar z macierzanki działa tonizująco na system nerwowy, naturalnie wzmacnia organizm, dodaje energii, poprawia pamięć i koncentrację.
Stosowana zewnętrznie ma działanie odkażające, bakteriobójcze i ściągające na skórę oraz błony śluzowe jamy ustnej, gardła oraz narządów rodnych. Z tego też powodu napar z macierzanki często jest polecany w przypadku występowania infekcji jamy ustnej, dziąseł, zębów i gardła. Jest również skutecznym preparatem do przemywania skóry trądzikowej.
Jest skuteczna w leczeniu oparzeń, niewielkich skaleczeń, wrzodów czy ukąszeń przez owady. Okłady z macierzanki przynoszą także ulgę w nerwobólach, stłuczeniach pourazowych, a także przy bólach reumatycznych.
Ziele macierzanki dodane do kąpieli, podziała relaksująco, orzeźwiająco, a stosowane wieczorem ułatwi zasypianie.
Ma również korzystny wpływ na skórę głowy i włosy, polecana jest zwłaszcza osobom cierpiącym na łojotok lub grzybicę skóry głowy.
Jak stosować macierzankę?
Roślinę można stosować w postaci naparów, wywarów, herbatek, kompresów, dodatków do kąpieli czy toników do przemywania twarzy.
Jest również często wykorzystywana w kuchni, jako zamiennik tymianku. Znajduje swoje zastosowanie jako dodatek do ciężkostrawnych dań mięsnych, farszów, ryb, sałatek, sosów czy zup.
Aby przygotować prostą herbatkę z macierzanki, 15g jej ziela zalewamy litrem wrzątku i parzymy pod przykryciem ok. 10 minut. Po tym czasie przecedzamy i pijemy przy kaszlu pół szklanki ciepłego naparu 3 razy dziennie.
Macierzanka – na co uważać?
Z powodu braku dokładnych badań, dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią, przed przyjmowaniem macierzanki powinny poradzić się lekarza.
Kilka inspiracji – macierzanka w naparach i kompresach
Napar ziołowy
Wymieszać łyżkę stołową ziela macierzanki, liści szałwii, ziela tymianku i liści mięty pieprzowej, a następnie zalać szklanką wrzątku. Odstawić na 15 minut pod przykryciem i płukać w przypadku wystąpienia stanów zapalnych jamy ustnej, gardła, zapaleniu dziąseł i migdałków.
Przepis pochodzi z książki „ Zioła dla zdrowia i urody”
Kompres z macierzanki na nerwobóle
Pięć łyżek suchego ziela macierzanki zalać szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 10 minut. Rozgrzane zioło zawinąć w płótno i przykładać do bolących miejsc.
Przepis pochodzi z książki „ Apteczka domowa”
