Tasznik pospolity (łac. capsella bursa-pastoris) to roślina znana też pod nazwami kaletnik, kaletka pasterska, tobołki pastusze czy gryczka, część swoich nazw zawdzięcza wyglądowi owoców, które przypominają pasterską torbę.
Właściwości
W medycynie ludowej stosowany był do hamowania krwotoków, także tych wewnętrznych, jako środek moczopędny i napotny. Jego właściwości antykrwotoczne okazywały się szczególnie cenne w okresach wojen, gdzie był często wykorzystywany do tamowania krwi.
Jak wygląda tasznik pospolity?
Kaletnik stanowi niewielką roślinę roczną lub dwuletnią, o łodydze osiągającej wysokość do 50 cm. Posiada jajowate liście, które są ułożone w rozetę przy podłożu. Jego kwiaty są drobne, białe, ukształtowane w grona, a owoce mają trójkątny, sercowaty kształt, przypominający pasterską torbę.
Gryczka należy do raczej pospolitych roślin, które rosną na terenie całego kraju, najczęściej przy drogach, polach uprawnych, łąkach, w ogrodach. Jest uznawany za chwast, kwitnie od kwietnia do sierpnia.
Co wchodzi w skład tej rośliny?
W skład tasznika pospolitego wchodzą między innymi cholina, kwasy organiczne, alkaloidy (bursyna), flawonoidy, sole mineralne, garbniki, olejki eteryczne i aminy.
Jako surowiec zielarski
Do celów leczniczych stosuje się nadziemne części rośliny, które najlepiej zbierać na początku kwitnienia. Po zebraniu i oczyszczeniu należy go suszyć na świeżym powietrzu i przechowywać w szczelnych pojemnikach.
Tasznik pospolity – właściwości zdrowotne
Tasznik wywołuje zwężenie naczyń krwionośnych, dzięki czemu jest skuteczny przy zapobieganiu krwotokom, ich łagodzeniu, a także regulacji obfitych krwotoków menstruacyjnych, hemoroidach oraz krwiomoczu. Bywa też stosowany przy zespole napięcia przedmiesiączkowego.
Ta roślina posiada działanie moczopędne, lekko wykrztuśnie i żółciopędne.
Stosowany zewnętrznie działa odkażająco i antyseptycznie, co jest pomocne przy opatrywaniu ran. Można go używać miejscowo przy oparzeniach, odleżynach, żylakach i niewielkich powierzchniowych skaleczeniach.
Zastosowanie
Zioło może być używane w postaci herbatek, naparów, odwarów, nalewek oraz jako dodatek do zup i sałatek (najlepsze w takim przypadku są młode listki).
Kaletka pasterska bywa też często stosowana w mieszankach z innymi ziołami, np. krwawnikiem, serdecznikiem, kasztanowcem czy nawłocią.
Aby przyrządzić prostą herbatkę należy wsypać dwie łyżeczki ziela do filiżanki wrzącej wody i odstawić na 10-15 minut. Tak przygotowaną herbatę, po tym czasie przecedzić i pić po posiłkach, maksymalnie 3 razy dziennie.
Tasznik pospolity – na co uważać?
Tej rośliny nie powinny przyjmować dzieci oraz kobiety w ciąży, w zbyt dużych dawkach może być toksyczny.
Kilka inspiracji – przepisy na napary i herbatki ziołowe
Herbata na obfite krwawienia menstruacyjne
W równych częściach mieszamy ziele kaletnika, ruszczyka kolczastego, gorzką pomarańczę i cyprys, a następnie łyżkę mieszanki zalewamy wrzącą wodą i odstawiamy na 10 minut. Po tym czasie przecedzamy i pijemy jedną filiżankę co 12 godzin, najlepiej po posiłku. Napar można posłodzić miodem lub cukrem.
Przepis pochodzi z książki „Zioła. Naturalne sposoby na różne dolegliwości”
Odwar na krwiomocz
W równych częściach wymieszać ziele kaletki pasterskiej, korę kasztanowca, kwiat jasnoty, ziele rdestu i kłącze pięciornika. Łyżkę ziół zalać szklanką wody i gotować przez 15 minut. Pić ¼ szklanki trzy razy dziennie.
Przepis pochodzi z książki „Ziołowe ABC” dr Jadwigi Górnickiej
Sok z kaletnika
Świeże liście rośliny rozdrabniamy przy użyciu blendera, następnie zalewamy lekko osoloną woda i odstawiamy na 8 godzin. Przecedzamy i pijemy 2 łyżki 2-3 razy dziennie lub stosujemy zewnętrznie.
