Być może słysząc o kwasie foliowym, natychmiast identyfikujemy go jako niezbędny składnik w diecie ciężarnych kobiet. Możliwe, że nie mamy pojęcia, iż jest on potrzebny także nam. W każdym wieku powinniśmy dbać o jego właściwy poziom, ponieważ, jak się okazuje, jest nam bardzo potrzebny, a niestety, zdecydowanej większości z nas brakuje tej witaminy.
Kwas foliowy – czym jest?
Kwas foliowy to witamina rozpuszczalna w wodzie, która należy do witamin z grupy B. Nazwa obejmuje kwas foliowy i grupę substancji, które wywodzą się z kwasu foliowego. Inne jej nazwy to folacyna, witamina B9, czy witamina M.
Gdzie znajdziemy kwas foliowy?
Tę witaminę znajdziemy przede wszystkim w świeżych warzywach posiadających zielone liście, a więc w: kapuście, sałacie, szpinaku, pietruszce, jarmużu, a także w brokułach, szparagach, brukselce, kalafiorze, owocach cytrusowych, burakach, marchwi, soczewicy, grochu, soi, fasoli, pomidorach, awokado, jajkach, pszenicy i w soku pomarańczowym. Ponadto kwas foliowy występuje również w drożdżach piwnych, orzechach, słoneczniku oraz wątróbce. Przyswajalność kwasu foliowego z pożywienia wynosi średnio 50%.
Kwas foliowy jest bardzo wrażliwy na oddziaływanie wysokich temperatur i światła. Podczas długotrwałego gotowania ulega rozkładowi, nie służy mu też długie przechowywanie produktów – jego straty mogą wtedy wynosić nawet 50%.
Kwas foliowy – dlaczego jest tak ważny?
Kwas foliowy jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju komórek całego organizmu. Bierze udział w procesach krwiotwórczych, jest potrzebny do syntezy hormonów (m.in adrenaliny, noradrenaliny, tyroksyny), jak również melanin, które są barwnikami skóry i włosów.
Jakie mogą być następstwa niedoboru folacyny?
Niedobór lub całkowity brak kwasu foliowego może spowodować:
- Niekorzystne zmiany w układzie nerwowym, szczególnie groźne dla rozwijającego się płodu.
- Anemię, gdyż w połączeniu z witaminą B12 bierze udział w powstawaniu i dojrzewaniu czerwonych krwinek.
- Większe ryzyko chorób nowotworowych, szczególnie raka szyjki macicy.
- Poprzez swój wpływ na poziom homocysteiny jego niedobór może mieć niekorzystne oddziaływanie na układ krążenia, zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wieńcowej i miażdżycy.
- Dzięki temu, że bierze udział w syntezie serotoniny, niedobór może powodować gorszy nastrój, zmęczenie, nadwrażliwość i kłopoty z pamięcią.
Dla kogo kwas foliowy?
Folacynę zaleca się każdemu bez wyjątku, gdyż jej odpowiednia ilość w naszym organizmie pomoże nam znacznie dłużej cieszyć się dobrym zdrowiem i samopoczuciem. Warto też wiedzieć, że kwas foliowy może ochronić nas przed udarem, chorobami serca oraz niektórymi nowotworami. Odpowiedni poziom kwasu foliowego jest bardzo istotny dla kobiet w wieku rozrodczym, ponieważ chroni przed wystąpieniem zdrowotnych komplikacji u dziecka. Zapotrzebowanie na kwas foliowy znacznie wzrasta w czasie szybkiego wzrostu zarodka, a następnie rozwoju płodu. Szczególnie ważne jest to między 15 a 28 dniem od zapłodnienia, gdyż wtedy w przypadku niedoboru kwasu foliowego mogą powstać wady cewy nerwowej, które skutkować mogą bezmózgowiem, przepukliną mózgu czy rdzenia kręgowego.
Kwas foliowy jest przyswajalny z żywności jedynie w 50%, natomiast z jego postaci syntetycznej prawie w 100%, dlatego przy podejrzeniu niedoboru warto wspomagać się również farmakologicznie.
Na niedobór kwasu foliowego najczęściej narażeni są:
- Dziewczęta w fazie wzrostu.
- Kobiety w ciąży.
- Palacze.
- Osoby stosujące częste diety.
- Osoby często spożywające alkohol.
- Starsze osoby.
- Osoby zażywające leki przeciwpadaczkowe, leki obniżające kwasowość żołądka lub środki antykoncepcyjne.
- Osoby, które nie odżywiają się właściwie lub u których wchłanianie kwasu foliowego z jelita cienkiego jest niewystarczające z powodu chorób tego odcinka przewodu pokarmowego.
Przeciwwskazania
Nadmierna suplementacja kwasem foliowym jest niewskazana przy niektórych typach nowotworów (np. nowotwory układu krwiotwórczego i nowotwory kości) oraz przy uszkodzeniu rdzenia kręgowego lub tkanki mózgowej.
Toksyczna dawka kwasu foliowego nie jest znana, jednak przy nadmiernym spożyciu tej witaminy mogą wystąpić mdłości, wzdęcia, utrata apetytu, a u niektórych osób także objawy alergiczne.
Autor: Agnieszka Miśkowiec