Cynk należy do mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. W organizmie człowieka jest składnikiem czerwonych krwinek, a także komórek mięśni, kości, skóry czy włosów.
Podstawowe funkcje cynku
- jako składnik ponad 60 rozmaitych enzymów bierze udział w przemianach węglowodanów, białek i kwasów nukleinowych,
- jest substancją niezbędną przy syntezie białek oraz tworzeniu czerwonych krwinek,
- ma duży wpływ na prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy, wspomaga leczenie depresji, schizofrenii, pozytywnie działa na czynności mózgu,
- jest bardzo ważnym składnikiem wpływającym na prawidłowe funkcjonowanie narządów płciowych, zwłaszcza prostaty,
- wzmacnia system immunologiczny, zwiększając naszą odporność na przeziębienie, grypę i inne infekcje,
- przyspiesza gojenie ran i oparzeń, pomaga również przy chorobach skórnych, trądziku czy łuszczycy,
- jest cennym antyutleniaczem, spowalnia procesy starzenia się organizmu,
- jego obecność jest niezbędna dla prawidłowego odczuwania zapachu i smaku,
- wspomaga leczenie zaburzeń seksualnych, działa korzystnie na produkcję plemników i na problemy z płodnością,
- wpływa na lepszy stan skóry, włosów i paznokci,
- pomaga przy problemach z cukrzycą regulując wydzielanie insuliny,
- wpływa korzystnie na regulację ciśnienia krwi i obniżenie poziomu cholesterolu,
- wspólnie z witaminą A przeciwdziała wystąpieniu ślepoty nocnej, chroni również plamkę żółtą oka przed zwyrodnieniem.
Cynk – skutki niedoboru
Główne objawy niedoboru cynku to zmniejszony apetyt, zahamowanie wzrostu, częste infekcje, spowodowane spadkiem odporności. Występują również choroby skórne, łysienie oraz problemy z płodnością.
Niedobory cynku występują czasem u ludzi zdrowych, najczęściej jednak pojawiają się w konkretnych przypadkach:
- przy zaburzeniach wchłaniania,
- przy chorobach nerek, wątroby, przewlekłym zapaleniu trzustki, cukrzycy,
- przy rozległych, ciężko gojących się oparzeniach i owrzodzeniach,
- u osób uzależnionych od alkoholu,
- u dzieci, które cierpią na zaburzenia łaknienia,
- u osób będących na diecie lub spożywających za dużo słodyczy,
- u seniorów powyżej 60 roku życia.
Cynk – skutki nadmiaru
Cynk pochodzący z produktów żywnościowych nie powoduje jego nadmiaru. Przedawkowanie cynku może wynikać z dodatkowej, niepotrzebnej suplementacji i powoduje wtedy nudności, wymioty, biegunki, podrażnienie żołądka i jelit, bóle głowy. Ostre zatrucie cynkiem może prowadzić do niedokrwistości. Zbyt duże spożywanie cynku w postaci suplementów może również prowadzić do zwiększonego wydalania miedzi i żelaza.
Źródła cynku
Wśród najlepszych źródeł cynku wymienić można: mięso (wołowina, baranina, indyk, wieprzowina), owoce morza (ostrygi, małże), mleko i jego przetwory, produkty z pełnego ziarna, jaja, nasiona roślin strączkowych, pestki dyni, drożdże piwne, warzywa, owoce.
Cynk jest wchłaniany z produktów żywnościowych w 20-40%, jego przyswajalność zależy od kilku czynników:
- zawartości cynku w glebie, na którą negatywnie wpływa dodatek nawozów fosforanowych i wapniowych,
- procesów przetwarzania żywności,
- obecności w diecie białka zwierzęcego, cynk jest lepiej przyswajalny z produktów pochodzenia zwierzęcego,
- obecności składników pokarmowych zmniejszających wchłanianie cynku, takich jak fityniany, szczawiany i błonnik,
Podobne ograniczenia mogą dotyczyć cynku przyjmowanego w preparatach, dlatego najlepiej je przyjmować na godzinę przed lub dwie godziny po posiłku.