Często czytając składy produktów spożywczych i kosmetycznych natrafiamy na symbole E, które oznaczają substancje stosowane jako dodatek zwiększający przydatność oraz poprawiający smak i wygląd danego produktu.
Należy podchodzić z dystansem do szerokiej gamy produktów dostępnych w sklepach i interesować się tym, co spożywamy. Często produkt w pięknym opakowaniu z zapewnieniami producenta o niesamowitych walorach odżywczych, okazuje się zawierać składniki, które mogą być szkodliwe przy wysokim spożyciu. Najlepiej porównywać produkty różnych firm i starać się, aby wybór padł na możliwie najzdrowszy. Zajmuje to znacznie więcej czasu, ale w rezultacie będziemy mogli cieszyć się dobrym zdrowiem.
Czym są konserwanty?
Konserwanty to substancje chemiczne, których dodatek powoduje przedłużenie trwałości danego produktu spożywczego lub kosmetyku. Konserwanty mają też działanie bakteriobójcze – zabezpieczają przed rozwojem szkodliwych drobnoustrojów. Oznaczane są numerami E 200-299.
Najczęściej stosowane konserwanty
Do najczęściej stosowanych substancji konserwujących zalicza się:
– Kwas benzoesowy E 210 (wzór chemiczny C6H5COOH), który występuje w postaci białego proszku. Produkty o kwaśnym pH nie pleśnieją tak szybko, zatem kwas bezoesowy jest szeroko stosowany. Używany zazwyczaj do konserwowania napojów gazowanych, margaryn, majonezów i przetworów owocowch. Jednak ma sporo efektów ubocznych – może działać drażniąco na błonę śluzową żołądka i jelit, ponadto zakwasza organizm.
– Benzoesan etylu E 214 (C6H5COOC2H5), zapobiegający rozwojowi drożdżaków. Stosowany do konserwowania przetworów owocowych i warzywnych oraz margaryn. Jego dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 10 mg/kg. Przyczynia się do powstawania reakcji alergicznych, jest również podejrzewany o rakotwórczość.
– Benzoesan sodu E 211 (C6H5COONa), który najczęściej znajdziemy go w składzie przetworów warzywnych i owocowych, margaryn, napojów gazowanych i kosmetyków (jako alternatywę dla parabenów). Jest ławo wydalany z moczem, występuje naturalnie w jagodach i żurawinie (jednak dla celów przemysłowych otrzymywany jest syntetycznie). Może działać drażniąco na błonę śluzową żołądka. W połączeniu z witaminą C może przekształcić się w toksyczny benzen. Oba składniki występują w napojach gazowanych i w związku z tym należy ograniczać ich spożycie.
– Kwas propionowy E 280 (C2H5COOH), znajdujący zastosowanie w konserwowaniu pieczywa, ciast czy wyrobów mięsnych. Hamuje rozwój drożdżaków oraz laseczki ziemniaczanej.
Czym są antyoksydanty?
Antyoksydanty, czyli przeciwutleniacze są w większości naturalnymi substancjami roślinnymi, które wspierają mechanizmy ochronne komórek człowieka. Przedłużają przydatność produktu do spożycia oraz zapobiegają rozwojowi chorób cywilizacyjnych i przeciwdziałają starzeniu się organizmu.
Naturalne antyoksydanty
– Kwas askorbinowy (witamina C) E 300, przede wszystkim wzmacnia odporność. Stanowi dodatek do soków owocowych i warzywnych, piwa, mleka w proszku oraz tłuszczy. Naturalnie występuje między innymi w czarnej porzeczce, natce pietruszki, szpinaku, brukselce, truskawkach, cytrynach i kiwi.
– Tokoferol (witamina E) E 306, chroni komórki przed utleniaczami i wzmacnia ściany naczyń krwionośnych. Można ją znaleźć w orzechach, kukurydzy, soji, jajach i ziarnach słonecznika.
Sztuczne antyoksydanty
– Galusan propylu E 310, oktylu E 311, dodecylu E 312, stosowane najczęściej do produkcji smalcu, gum do żucia, koncentratów obiadowych. Zapewniają zachowanie dobrego smaku i chronią np. margarynę przed zjełczeniem.
– Butylowany hydroksyanizol (BHA) E 320, stosowany jako dodatek do biszkoptów, gumie do żucia, łuskanych orzechach i tłuszczach piekarskich.
Rozkłada witaminę D, ma działanie rakotwórcze i powoduje zaburzenia czynności wątroby. Niedozwolony w produktach dla dzieci.
Niemożliwym jest wyeliminowanie konserwantów z żywności, można jednak ogarniczać spożycie produktów, które zawierają wysokie stężenie tych substancji. Szczególną uwagę należy zwrócić na dodatki mające niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka i w miarę możliwości wybrać towary, które są ich pozbawione.
