Roślina, znana również pod nazwami mlecza, mniszka pospolitego czy dmuchawca, choć często uznawana za chwast, ma bardzo dużo właściwości leczniczych.
Mniszek rośnie w klimacie umiarkowanym, praktycznie na całym świecie. Można go znaleźć na łąkach, trawnikach, w ogrodach, rowach przydrożnych czy parkach. Powszechnie występuje w stanie dzikim, jest również uprawiany w celach leczniczych.
Jak wygląda mniszek lekarski
Mniszek jest rośliną o grubym korzeniu, która rośnie do wysokości 30 cm. Jego liście tworzą kształt rozety, są długie, ząbkowane, o lancetowatym kształcie. Ze środka liści wyrastają puste pędy kwiatowe, które zakończone są żółtymi kwiatami. W miarę dojrzewania powstają puchate otoczki, które rozwiewane są nawet przy lekkim podmuchu wiatru.
Mniszek lekarski ma okres kwitnięcia od kwietnia do sierpnia.
Co w nim znajdziemy?
Mniszek lekarski jest źródłem karotenów, kwasów fenolowych, fitosteroli, laktonów, triterpenów, soli mineralnych, śluzów roślinnych czy inuliny.
Mniszek jako surowiec zielarski
Częściami rośliny wykorzystywanymi w celach leczniczych są liście, kwiaty i korzenie, w formie suszonej i świeżej.
Korzenie mniszka najlepiej zbierać pod koniec lata i jesienią lub wiosną przed rozpoczęciem wegetacji. Liście należy zbierać wiosną, a kwiaty na początku ich kwitnienia.
Najlepsze zbiory uzyskuje się z mniszka rosnącego naturalnie, szczególnie na polach uprawnych, gdyż takie rośliny charakteryzują się grubszymi korzeniami i mocniej się rozrastają.
Po zbiorach korzenie oczyszcza się z ziemi, płucze w wodzie, a następnie kroi na mniejsze kawałki. Roślinę suszy się w przewiewnym miejscu i przechowuje w szklanych, nieprzezroczystych pojemnikach. Kwiaty najlepiej obciąć przy samej górze, bez ogonków i wysuszyć.
Mniszek lekarski – działanie zdrowotne
Mniszek jest rośliną, która bardzo skutecznie wspiera wątrobę w jej prawidłowym funkcjonowaniu. Zwiększa on wydzielanie żółci, poprawia opróżnianie pęcherzyka żółciowego, jest źródłem choliny, która jest niezbędna dla prawidłowej pracy wątroby.
Oddziałuje pozytywnie na trawienie, zwiększa apetyt, a dzięki delikatnemu działaniu przeczyszczającemu zapobiega zaparciom i hemoroidom.
Mniszek lekarski charakteryzuje się również działaniem moczopędnym, przeciwdziała zatrzymywaniu wody w organizmie, wypłukuje bakterie z dróg moczowych, zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych i wspomaga prawidłową pracę nerek. W odróżnieniu od typowych leków moczopędnych nie powoduje nadmiernego wydzielania potasu z organizmu.
Jest skutecznym preparatem pomagającym oczyszczać organizm i przy problemach ze zbyt wolną przemianą materii. Często stosowany bywa w kuracjach odchudzających i detoksykujących.
Kuracja mniszkiem wpływa też korzystnie na wygląd zewnętrzny. Działanie oczyszczające i wspomagające wątrobę pomaga w walce z trądzikiem, a spora ilość składników odżywczych w nim zawartych pozwala cieszyć się ładną, zdrową skórą. Pozwala zmniejszyć występującą opuchliznę, swędzenie skóry i wysypkę.
Używany zewnętrznie pomaga w szybszym gojeniu się ran i krwiaków, a mleczny sok zawarty w jego łodydze jest czasem stosowany do leczenia kurzajek.
Mniszek może również pomóc złagodzić objawy kaca – wątroba dzięki niemu pracuje sprawniej, a składniki mineralne i witaminy wzmacniają organizm.
Z pozazdrowotnych zastosowań mniszek bywa wykorzystywany do oprysków w celu zwalczania mszyc.
Jak stosować mniszka lekarskiego?
Mniszek lekarski może być stosowany w postaci naparów, wywarów, dodatku do potraw, nalewek, soku, kapsułek czy syropów.
Jeśli chcemy przyrządzić prostą herbatkę trawienno – oczyszczającą to zalewamy łyżeczkę mniszka filiżanką gorącej wody i odstawiamy na 10 minut do zaparzenia. Przecedzamy i pijemy nawet 3 filiżanki dziennie pół godziny przed posiłkami.
Mniszek lekarski – na co uważać?
Mniszka powinny unikać kobiety w ciąży i w okresie laktacji, małe dzieci i osoby, które chorują na niedrożność przewodów żółciowych i jelit. Przeciwwskazaniem do stosowania mniszka jest również przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych.
Jeśli pacjent cierpi na kamicę żółciową to preparaty z mniszka może przyjmować jedynie pod kontrolą lekarza.
Mleczko, które wypływa z łodygi i liści może wywoływać podrażnienie skóry.
Podczas zbioru mniszka warto dokładnie sprawdzić czy to właściwa roślina, gdyż może przypominać on wyglądem inne rośliny. Zbierając zadbajmy również, żeby unikać roślin z miejsc, gdzie stosowano opryski i rosnących przy ruchliwych ulicach.
Kilka inspiracji – mniszek w nalewkach, syropach i potrawach
Nalewka na kwiatach mniszka lekarskiego
Składniki: kilkanaście świeżych kwiatów mniszka zebranych w porze kwitnienia, opłukanych i osuszonych, 1/2l wódki
Kwiaty mniszka zalać w słoju wódką, słój dokładnie zamknąć i odstawić na tydzień. Po tym czasie przefiltrować i rozlać do butelek.
Przepis pochodzi z książki „Apteczka domowa”
Odwar z korzeni mniszka
Łyżkę stołową rozdrobnionych korzeni mniszka zalać 2 szklankami letniej, przegotowanej wody i gotować przez 20 minut. Po tym czasie odwar przecedzić i pić 2 razy dziennie po szklance płynu.
Przepis pochodzi z książki „Apteka domowa”
Herbatka chroniąca wątrobę i działająca moczopędnie
Zmieszać w jednakowych częściach mniszek lekarski, miętę, karczoch i boldoę. Łyżeczkę takiej mieszanki zalać filiżanka wrzącej wody i odstawić na 10 minut do zaparzenia. Przecedzić i pić po posiłkach.
Przepis pochodzi z książki „Lecznicza moc natury”
Pieczony korzeń mniszka lekarskiego może być również spożywany jako zamiennik kawy, a jego młode, świeże liście dodawane do sałatek.
