U kogo może wystąpić jaskra i w jaki sposób sobie z nią radzić?

Objawy jaskry

Jaskra jest chorobą, która w większości przypadków przebiega bezobjawowo. Zdarza się jednak, że zwiastują ją: częste łzawienie, trudność z przyzwyczajeniem wzroku do ciemności, światłowstręt i widzenie mroczków lub tęczowych kół. W ostrych atakach jaskry chory odczuwa silny ból oka, które dodatkowo jest twarde i zaczerwienione. Pojawiają się bóle głowy nad łukiem brwiowym promieniujące w okolicę potylicy, bóle brzucha oraz nudności, wymioty i zaburzenia w pracy układu krwionośnego.

Przyczyny jaskry

Istnieje wiele odmian jaskry, dlatego etiopatogeneza jej powstawania jest bardzo skomplikowana. Często na jaskrę zapadają cukrzycy, osoby cierpiące na migrenę, miażdżycę, hiperlipidemię, a także chorzy z zaburzeniami ciśnienia tętniczego krwi i układu krwionośnego. Bardziej narażeni na zachorowanie są ci, u których w rodzinie występowała jaskra oraz osoby cierpiące na krótkowzroczność.

Rodzaje jaskry

Jest wiele postaci jaskry. Podstawowy podział wyróżnia te z zamkniętym i otwartym kątem przesączania. Jaskra zamkniętego kąta powstaje na skutek całkowitego zatkania przewodów odprowadzających ciecz wodnistą z oka. W takim przypadku dochodzi do nagłego, ostrego ataku jaskry. Charakterystyczne objawy dla tego typu to: silny ból głowy, nudności, wymioty oraz drażliwość gałki ocznej. Przy ostrym ataku konieczna jest jak najszybsza interwencja lekarska.

Jaskra pierwotna otwartego kąta jest natomiast najpopularniejszym typem tego schorzenia w Polsce. Przewody i kanaliki odpowiadające za odpływ cieczy wodnistej z oka ulegają uszkodzeniu, przez co w oku gromadzi się płyn i powoduje wzrost ciśnienia. Stopniowo uszkadza się też nerw wzrokowy. Ten rodzaj jaskry przez wiele lat nie daje żadnych objawów. W innych przypadkach pojawiające się symptomy są tak subtelne, iż chory je bagatelizuje. Osoba cierpiąca na jaskrę pierwotną otwartego kąta zgłasza się do lekarza z problemem w momencie, gdy choroba jest w bardzo zaawansowanym stadium – gdy pole widzenia ograniczone jest nawet do 50%.

Inny typ – jaskra normalnego ciśnienia prowadzi do ubytków w polu widzenia. Jej cechą charakterystyczną jest prawidłowa wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jaskra wrodzona występuje głównie u noworodków i niemowląt. Przyczyny powstawania jej nie są do końca znane, lecz uznaje się, że występuje dziedzicznie. Ten typ jaskry prowadzi do pełnej utraty wzroku. Istnieje też rodzaj, który powstaje na skutek urazu lub poważnych schorzeń jak choroby nowotworowe oraz przez długotrwałe stosowanie sterydów. Jest to jaskra wtórna.

Rozpoznanie jaskry

Diagnozę stawia lekarz okulista po wykonaniu:

• badania dna oka,
• badania obrazowego oceniającego stan nerwu wzrokowego oraz włókien nerwowych, przy którym korzysta z następujących metod: optycznej koherentnej tomografii dna oka (OCT), tomografii optycznej nowej generacji (SD OCT), tomografii zmian jaskrowych oraz badania GDx, które obrazuje grubość warstw włókien nerwowych,
• pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• badania kąta przesączania, które polega na obserwacji transportu oraz przepływu cieczy wodnistej w oku,
• badania pola widzenia,
• badania obrazowego przedniego odcinka oka za pomocą tomografii optycznej.

Leczenie jaskry

Dobór metody uzależniony jest od przyczyny powstania jaskry, jej stopnia zaawansowania oraz kondycji chorego. Pierwszą zalecaną metodą jest stosowanie kropli przeciwjaskrowych. Zwiększają one przepływ cieczy wodnistej w oku oraz hamują ich produkcję. Niestety często wywołują działania niepożądane, m.in.: pieczenie, podrażnienie i zaczerwienienie oka, reakcje alergiczne oraz rozmyte pole widzenia. Pozostałe leki przeciwjaskrowe to:

• pilokarpina,
• beta-blokery,
• inhibitory anhydrazy węglanowej,
• sympatykomimetyki,
• prostaglandyny.

Do innych metod leczenia możemy również zaliczyć laseroterapię i operację polegającą na wymianie zbyt dużej soczewki na soczewkę sztuczną lub utworzeniu sztucznego przewodu, który będzie odprowadzał nadmiar wodnistej cieczy z oka.