Co to jest yerba mate?
Yerba mate to suszone liście ostrokrzewu paragwajskiego, które swoją moc ukazują tuż po odpowiednim zaparzeniu. Największą popularnością ta herbata cieszy się w Urugwaju, Paragwaju, Argentynie oraz Brazylii.
Określana także jako herbata paragwajska, misyjna, bądź także jezuicka, swoją nazwę zawdzięcza najprawdopodobniej jezuitom, którzy przekształcili słowa: łacińskie herba (tłum. ziele) oraz mati (tłum. z języka keczua tykwa). Z kolei z różnych wersji legend indian południowej ameryki w dużym skrócie wynika taka oto opowieść – Boginie Księżyca i Chmury zapragnęły zwiedzić Ziemię. Spotkały tam jaguara, który chciał je zaatakować. Uratowane zostały przez starca, który w ramach podziękowań otrzymał od nich nieznaną dotychczas roślinę, z której można przygotować napar uznawany od tej pory za symbol przyjaźni.
Jak parzyć i pić yerba mate? Zastosuj mate i bombilla!
Yerba tradycyjnie podawana jest w naczynkach zwanych mate. Są one zazwyczaj wykonane z tykwy, ceramiki bądź drewna. Do picia naparu powinno się używać specjalnej rurki z bambusa lub metalu zakończonej filtrem (sitko, sprężynka), którą określa się jako bombilla.
Susz należy wsypać w ilości odpowiadającej od ¼ do ¾ objętości naczynia, po czym zalać przestudzoną wodą o temperaturze 65-80 stopni Celsjusza, tj. po około 10 minutach od zagotowania. Pamiętajmy, by po zaparzeniu nie mieszać naparu bombillą, gdyż służy ona tylko i wyłącznie do picia. Na początku należy wlać odrobinę wody, aby zaparzyć liście. Po chwili można dopełniać mate do pełna. Napar można uzupełniać co jakiś czas wodą od kilku do nawet kilkunastu razy (zależnie od jakości suszu), czyli dopóki nie straci swojej mocy i smaku.
Rozpoczynając przygodę z yerba mate startujmy od małych ilości suszu, by napar ten nie był zbyt mocny, co może nadawać gorzki posmak. Nadmierna esencjonalność roztworu może niefortunnie spowodować już na zawsze niechęć do tego napoju. Można ją zaparzyć w pracy, w domu, a nawet zabrać wychodząc na spacer z psem. Nie pijąc tej herbatki, łatwo przedawkować kawę lub sięgnąć po słodzone napoje. Wybierając ją możesz wzbogacić dietę o składniki odżywcze, a zarazem korzystniej oddziaływać na swój organizm.
Orzeźwiająca odmiana tego napoju to tereré
Wyjątkową odmianą mate jest tereré – napój popularny w Paragwaju. Liście te powinny być zalewane bardzo zimną wodą. Niezwykle smakuje, kiedy podawana jest z cytryną lub innym owocem cytrusowym. Świetnie również skomponuje się z liśćmi mięty. To najlepszy gatunek mate dla osób, które lubią codzienną chwilę orzeźwienia. Na przyjęciu zamiast kalorycznych, słodzonych napojów warto postawić gościom – mate.
Właściwości odżywcze naparu yerba mate
To jak wartościowy będzie napar, zależy od tego jaki wybierzemy gatunek herbaty paragwajskiej. Choć wszystkie z dostępnych rodzajów zawierają pewną ilość kalorii, jednak to kropla w morzu w odniesieniu do całego zapotrzebowania energetycznego dorosłego człowieka! Do tych najmniej kalorycznych należą gatunki:
- Pajarito Selecion Especial,
- Pajarito Menta Limon – ok. 13 kcal z 500 ml,
- CBSe Silueta Naranja – 19 kcal z 500 ml.
Natomiast najwyższą kaloryczność wskazuje się wśród:
- Kurupi – 49,
- Cruz de Malta Menta Limon – 65,
- Cruz de Malta Sin Palo – 71.
Spożywane kalorie pochodzą szczególnie z węglowodanów.
Ten południowoamerykański napój stanowi świetną skarbnicę witamin i składników mineralnych! Pijąc już 500 ml z 50 g suszu w ciągu dnia możemy swoją dietę wzbogacić pokrywając średnie zapotrzebowanie w:
- 50-60% B1,
- 25% – B3 i B6,
- 20%- B2, B5, B9, B12 i cynk,
- 15% – Mg,
Prócz tego wzbogacasz dietę w witaminę C, potas, wapń czy też żelazo.
Prozdrowotne działanie yerba na organizm
Nieprawdopodobne, że krótko już po jej odkryciu uważano, iż żucie liści ostrokrzewu paragwajskiego czyniło rześkim ciało i umysł, niwelowało zmęczenie, czy nawet zmniejszało poczucie głodu. Wywar z liści przyprawiano czasem liśćmi stewii. Jak widać to, co dała nam natura, najlepiej komponować w pary.
Z badań wynika, że herbata paragwajska stanowi źródło polifenoli, które działają antyoksydacyjnie w zasięgu całego naszego organizmu. Dowodzi się wpływ yerba mate na wzrost odporności niezależnie od spożywanej dziennej dawki.
Zmniejszamy też ryzyko zachorowania na większość nowotworów. Jedyny warunek, to spożywanie herbatki o odpowiedniej temperaturze, aby nie poparzyć sobie jamy ustnej, gardła bądź przełyku. Jeśli będziemy palić tytoń, pić alkohol i zarazem pić napar, wtedy możemy uzyskać skutki odwrotne niż chcemy. Wraz ze stosowaniem wymienionych używek działa kancerogennie, przyśpieszając rozwój guza mózgu.
Pita regularnie herbata paragwajska wzmacnia skórę, włosy i paznokcie. Codzienne spożywanie wspomoże proces obniżania cholesterolu LDL o kilkanaście miligram. Picie naparu korzystnie wpływa na proces odchudzania. Naukowcy dowiedli, że najlepszy efekt uzyska się przy połączeniu yerba mate z guaraną. Składniki te wpływają korzystnie na przemianę materii oraz przedłużenie czasu uczucia sytości. Wiele osób pijących regularnie ten napój odczuwa zahamowanie apetytu, w tym na słodycze.
W Ameryce Południowej praktykuje się jej spożywanie, żeby pomóc w przypadku przypadłości układu pokarmowego, ponieważ pomaga ona na pracę jelit oraz wspiera wyzwalanie żółci. Mate – tak jak zielona herbata – reguluje procesy trawienne, co może przyczyniać się do tzw. przeczyszczenia organizmu. Najlepsze efekty uzyskamy pijąc ten napój i uprawiając ulubiony sport. Warto zaznaczyć, że spalimy wtedy więcej kalorii, poprawimy wydajność układu krążenia i być może nie przekroczymy progu kwasu mlekowego powodującego powysiłkowe skutki uboczne.
Yerba zamiast kawy?
Porcja tej herbaty 500 ml z 50 g suszu dostarcza około 0,5 mg kofeiny (w yerbie zwanej mateiną). Może to niewiele w porównaniu do kawy, która dostarcza około 80-120 mg kofeiny. Jednak napar paragwajski zawiera wiele guarany. Kofeina wraz z guaraną pobudzają nasz umysł do myślenia, poprawiając spostrzegawczość, koncentrację, zdolności do zapamiętywania. Ten napar to świetny zastrzyk energii na nawet najcięższy dzień. Za zaletę koniecznie należy uznać, że przeciwnie do kawy nie podrażnia śluzówki żołądka. W przeciwieństwie do kawy optymalnie pobudza, nie powodując stanu rozdrażnienia. Wadą jest to, że należy wypić jej większą ilość, by dodała nam sił.
Skutki uboczne wynikające ze spożywania herbaty paragwajskiej
Pomimo wielu zalet yerba mate warto zachować umiar w jej piciu. Napar posiada działanie moczopędne, więc jej spożywanie w nadmiernych ilościach może skutkować zbytnimi ubytkami wody z ludzkiego ciała. W efekcie może to doprowadzić do problemów ze stawami, dla których woda stanowi swego rodzaju smar. Nie zapominajmy zatem o podaży odpowiedniej ilości mineralnej bądź źródlanej wody. Należy uważać z piciem naparu z opisywanych ziół przez dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby cierpiące na wrzody żołądka! W nadmiarze może powodować hiperwitaminozę, dlatego nie pić więcej niż naparu kilkakrotnie sparzonego z 50g suszu w ciągu jednego dnia.
Herbata paragwajska poprawia nastrój
Zamiast na smutki wybierać tabliczkę czekolady, wypij pochodzący z południowej Ameryki napój! Działa jak antydepresant. Poprawia humor, a to właśnie pozwala spojrzeć na wiele spraw z innej perspektywy. Kto posmakuje choć raz tę herbatę pokocha jej smak, a następnie nie opuści go już nawet w jeden dzień w roku. Choć można się od niej uzależnić, to z pewnością sprawdzi się jako zamiennik choćby jednej z kilku filiżanek kawy spożywanych w ciągu całego dnia. A może uwolnisz się od czarnej kawy na dobre? Pamiętaj, że picie yerby może stanowić odprężający rytuał wykonywany każdego dnia, relaksujący i przynoszący odprężenie. Gotowy na chwilę przyjemności, pobudzenia i orzeźwienia?
Autor: Joanna Sak