Quinoa inaczej komosa ryżowa to święte zboże dawnych Inków. Jest uprawiana na stokach Andów od tysiącleci. Po okresie zapomnienia wraca do łask z powodu niezwykłych wartości odżywczych, leczniczych i kosmetycznych. Jest to gatunek rośliny jednorocznej w różnych systemach kwalifikacyjnych zaliczany do rodziny komosowatych lub szarłatowatych. Wyróżnia się trzy rodzaje komosy: biała, czerwona (najbardziej wartościowa pod względem ilości składników mineralnych) i czarna. Ziarna poza kolorem różnią się również smakiem. Rok 2013 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Quinoa.
Właściwości quinoa
Komosa wykazuje obecność dużej zawartość białka, które pod względem składu aminokwasów jest bliskie ideałowi. Nasiona quinoa zawierają wszystkie aminokwasy egzogenne. Posiadają dużą zawartość lizyny, fenyloalaniny, tyrozyny, cysteiny i metioniny, które w innych zbożach zwykle występują w znacznie mniejszych ilościach.
Quinoa posiada duże walory dietetyczne. Jest produktem niskokalorycznym (cechuje się bardzo niskim indeksem glikemicznym) i nie zawiera glutenu. W skorupce komosy występują również saponiny (naturalnie gorzkie glikozydy) oraz flawonoidy, dzięki którym produkty z komosy mogą wykazywać działanie między innymi antyoksydacyjne, przeciwalergiczne, przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe i immunostymulujące. Wykazują również działanie przeciwkrzepliwe. Ziarna komosy ryżowej są bogate w wiele składników mineralnych takich jak: potas, magnez, żelazo, miedź, mangan, witaminy z grupy B, witaminę E oraz cynk (zawiera go znacznie więcej niż inne zboża). Quinoa stanowi produkt wysokobłonnikowy.
Również ilość zgromadzonych tłuszczy w quinoa jest wyższa niż w nasionach innych roślin zbożowych. Bezglutenowe ziarno quinoa zawiera 5 % tłuszczu, czyli 2,5 razy więcej niż pszenica. Tłuszcze te stanowią jednak w głównej mierze nienasycone, długołańcuchowe kwasy tłuszczowe, czyli te najlepsze dla naszego organizmu. Nawet w 4,3 % mogą się one składać z kwasu α-linolenowego, występującego z reguły tylko w rybach i należącego do grupy kwasów omega-3.
Komosa w kuchni
Jako kiełki
Przed przygotowaniem quinoa należy dobrze ją wypłukać w zimnej wodzie, aby usunąć saponiny odpowiedzialne za gorzki smak. Bardzo szybko kiełkuje po 8 godz. moczenia i 12 (lub mniej) godz. kiełkowania kiełki są gotowe do spożycia. Smak kiełków jest lekko słodkawy przez co nadają się same, bądź w mieszance z innymi kiełkami, do kanapek i sałatek.
Jako ziarno
Przygotowując quinoa jako dodatek do potraw również należy dokładnie wypłukać ziarno. Przyrządza się je w taki sam sposób jak ziarnka ryżu. Różnica polega jedynie na krótszym czasie gotowania, który wynosi ok. 12 minut. Quinoa z powodzeniem zastępuje dodatki takie jak ziemniaki, kasza, makaron czy ryż i może być wspaniałym składnikiem zup oraz dań jednogarnkowych. Quinoa jest również dostępna w postaci mąki lub płatków, które z sukcesem mogą zastępować tradycyjne muesli.
Jako liście
Liście quinoa przyrządza się podobnie jak m.in. szpinak (można je np. zblanszować).
Quinoa w kosmetyce
Ziarno quinoa wykazuje działanie neutralizujące wolne rodniki, które negatywnie wpływają na stan skóry. Ziarna komosy w postaci dodatku kosmetycznego hamują procesy starzenia się naszej skóry, poprawiają jej elastyczność, miękkość, ukrwienie, a także zmniejszają wrażliwość na promieniowanie UV. Ziarna quinoa mogą mieć różne zastosowania kosmetyczne.
Jako peeling
Garść zmielonych nasion komosy należy zalać niewielką ilością wody lub letniego przegotowanego mleka. Dobrze wymieszać. Ewentualnie można dodać łyżeczkę płynnego naturalnego miodu. Mieszaninę o konsystencji papki należy nałożyć na twarz i wymasować ruchami od środka na zewnątrz, omijając okolice oczu, po czym spłukać.
Jako maseczka dla suchej cery
Dwie łyżki nasion komosy należy zagotować ze szklanką wody do uzyskania gęstej masy. Dodać łyżeczkę kwiatu rumianku i kwiatu lipy, które zostały zalane wcześniej kilkoma kroplami gorącej wody. Nałożyć na twarz. Po 20 minutach zmyć ciepłą wodą.
Niestety na razie quinoa można kupić jedynie w sklepach ze Zdrową Żywnością lub w dobrych delikatesach. Jednak bardzo polecam wprowadzić komosę ryżową do co tygodniowego jadłospisu. Stanowi cenne źródło składników mineralnych i witamin. Dodatkowo jest niskokaloryczna. Poza tym może służyć jako naturalny kosmetyk.
Autor: Katarzyna Skórska
